Άσθμα και ΧΑΠ: Η προστασία από τις εξάρσεις στις γιορτές
Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι στις γιορτές οι πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων, όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καθώς οι πιθανότητες μιας κρίσης ή ακόμα και νοσηλείας εξαιτίας της, αυξάνονται σημαντικά.
Αυτό συνιστούν επιστήμονες από την Καναδική Πνευμονολογική Εταιρεία (CLA), εξηγώντας πως μελέτες έχουν δείξει ότι τόσο οι εξάρσεις της ΧΑΠ όσο και εκείνες του άσθματος παρουσιάζουν εποχιακή διακύμανση, με τη συχνότητά τους να είναι υψηλότερη στη διάρκεια του χειμώνα και κυρίως στις γιορτές.
Μία από αυτές τις μελέτες, που δημοσιεύθηκε το 2010 στο επιστημονικό περιοδικό Canadian Respiratory Journal, είχε δείξει ότι τα περιστατικά των κρίσεων ΧΑΠ την περίοδο των Χριστουγέννων ήταν περισσότερα απ' ό,τι τον υπόλοιπο χειμώνα, με τον μέγιστο αριθμό να παρατηρείται τις μέρες πριν από τη μεγάλη γιορτή. Οι διακομιδές στα νοσοκομεία εξαιτίας της ΧΑΠ, όμως, ήταν περισσότερες την εβδομάδα ανάμεσα στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.
Αντίστοιχα, το 2018 ερευνητές από τον βρετανικό οργανισμό Asthma UK δημοσίευσαν τα ευρήματα έρευνας σε 1.000 ενήλικες πάσχοντες από άσθμα. Όπως έδειξε η έρευνά τους, ο ένας στους 14 είχε εκδηλώσει κρίση άσθματος είτε σε επαγγελματικό χριστουγεννιάτικο πάρτι, είτε την ημέρα των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς.
ΟΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ [Αρωματικα κερια, Χριστουγεννιατικα Δεντρα κλπ ]
Σύμφωνα με τους ειδικούς της Καναδικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, είναι πολλές οι πιθανές αιτίες για τις εξάρσεις των πνευμονοπαθειών στη διάρκεια των γιορτών. Όπως εξηγούν,
- ο συγχρωτισμός με συγγενείς και φίλους κατά τα εορταστικά τραπέζια και πάρτι διευκολύνει την μετάδοση ιογενών λοιμώξεων, όπως το κοινό κρυολόγημα (ιώσεις)
και η γρίπη. Από τους σχεδόν 200 ιούς που προκαλούν κοινό κρυολόγημα,
οι ρινοϊοί έχουν συσχετιστεί σε αρκετές μελέτες με μία έξαρση άσθματος ή ΧΑΠ.
- Έξαρση των πνευμονοπαθειών μπορεί να προκαλέσει και η έκθεση στα αρωματικά κεριά, αλλά και στα σπόρια της μούχλας που συχνά καλύπτουν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα.
- Τα σπόρια αυτά μπορεί να αποδειχθούν μεγάλο πρόβλημα, διότι καθώς περνούν οι μέρες τα επίπεδά τους αυξάνονται σημαντικά. Αυτό ήταν το συμπέρασμα έρευνας στη Νέα Υόρκη, στην οποία επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα από 28 διαφορετικά φρέσκα χριστουγεννιάτικα δέντρα. Όπως είχαν γράψει οι επιστήμονες το 2011 στο επιστημονικό περιοδικό Annals of Allergy, Asthma and Immunology, βρήκαν 53 διαφορετικά είδη μούχλας στα δέντρα. Τα περισσότερα από αυτά είναι πιθανά αλλεργιογόνα και αυξάνουν τον κίνδυνο συριγμού («σφύριγμα» της αναπνοής), παροξύνσεων βήχα και άλλων αλλεργικών συμπτωμάτων.
Σύμφωνα με την έρευνα, τα σπόρια της μούχλας αναπτύσσονται εκ φύσεως στα δέντρα, αλλά πολλαπλασιάζονται ραγδαία στις υψηλές θερμοκρασίες του σπιτιού, επιδεινώνοντας την πνευμονική λειτουργία. Έτσι, ενώ κατά μέσο όρο είναι 800 ανά κυβικό μέτρο, φτάνουν τα 5.000 σπόρια ανά κυβικό μέτρο δύο εβδομάδες μετά την τοποθέτηση του δέντρου μέσα στο σπίτι. Τα τόσο υψηλά επίπεδα συσχετίζονται με την αλλεργική ρινίτιδα και με αυξημένα συμπτώματα και νοσηλείες για κρίσεις άσθματος, ειδικά των ατόμων που έχουν αλλεργία στη μούχλα.
- Πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσουν και τα ψεύτικα δέντρα, καθώς αν δεν είναι καλά συσκευασμένα στην αποθήκη, μπορεί να γεμίσουν σκόνη και μούχλα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τα στολίδια του δέντρου και τα άλλα χριστουγεννιάτικα διακοσμητικά. Και το χειρότερο: όλη αυτή η σκόνη και τα σπόρια της μούχλας θα διασκορπιστούν στον αέρα, μόλις αρχίσουμε να ανοίγουμε τις συσκευασίες.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στις παροξύνσεις της ΧΑΠ και του άσθματος είναι το στρες των ημερών, τα ταξίδια, η κούραση από τις προετοιμασίες του ρεβεγιόν ή του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, η ανθυγιεινή διατροφή, ακόμα και ο κρύος αέρας.
ΛΑΒΕΤΕ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΣΑΣ
Ευτυχώς οι πάσχοντες από πνευμονοπάθειες μπορούν να λάβουν μέτρα για να προστατεύσουν την πνευμονική λειτουργία τους.
- Κατ' αρχάς πρέπει να τηρούν τους κανόνες υγιεινής (είναι απαραίτητο το καλό και συχνό πλύσιμο των χεριών), καθώς και να φροντίζουν να κάνουν κάθε χρόνο το αντιγριπικό εμβόλιο.
- Πρέπει επίσης να αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές με άτομα που έχουν γρίπη ή κρυολόγημα.
- Εάν πρόκειται να ταξιδέψουν, πρέπει να προμηθευτούν έξτρα ποσότητες των φαρμάκων τους.
- Κατά τις οικογενειακές και φιλικές συγκεντρώσεις πρέπει να βεβαιώνονται ότι κανείς δεν θα καπνίζει.
- Εάν έχουν αλλεργία στα σπόρια της μούχλας ή στη γύρη, καλό είναι να πλύνουν με το σωλήνα του κήπου το φυσικό χριστουγεννιάτικο δέντρο και να το αφήσουν σε ένα κλειστό χώρο (π.χ. στο γκαράζ) να στεγνώσει πριν το βάλουν μέσα στο σπίτι. Ειδάλλως να ζητήσουν από μη αλλεργικό άτομο της οικογένειάς τους να το τινάξει όσο πιο καλά μπορεί, πριν το βάλει μέσα στο σπίτι.
- Αν το χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι ψεύτικο, καλό είναι να καθαριστεί πρώτα με νωπό πανί πριν το βάλουν στο σπίτι τους. Το ίδιο ισχύει και για τα στολίδια που έχουν μείνει εκτεθειμένα στη σκόνη και στη μούχλα (π.χ. στην αποθήκη).
- Όταν τελειώσουν οι γιορτές, τα χριστουγεννιάτικα είδη πρέπει να τοποθετηθούν σε καλά κλεισμένες πλαστικές σακούλες και κουτιά για να προστατευθούν από τη σκόνη έως την επόμενη χρονιά.
- Οι πάσχοντες από πνευμονοπάθειες καλό είναι επίσης να αποφεύγουν τα αρωματικά προϊόντα (π.χ. κεριά, ποτ πουρί) και
τον καπνό από το τζάκι ή τη σόμπα που καίει ξύλα, κάρβουνα, πέλετ κ.λπ.
- Πολύ καλή ιδέα είναι επίσης να προμηθευτούν κάποια συσκευή απολύμανσης και καθαρισμού του αέρα, ειδικά σχεδιασμένη για να εξουδετερώνει γρήγορα τους ιούς και τα άλλα παθογόνα σε αυτόν αλλά και στις επιφάνειες, καθώς και τα αλλεργιογόνα (π.χ. γύρη, σκόνη, μούχλα, ακάρεα, τρίχωμα ζώων) και τις οσμές από καπνό, κουζίνα, κλεισούρα, καύση ξύλων και νέφος.
- Αν τα συμπτώματα της πνευμονοπάθειας προκαλούνται από τον ψυχρό αέρα, οι ασθενείς πρέπει να κυκλοφορούν στους υπαίθριους χώρους με ένα κασκόλ τυλιγμένο γύρω από τη μύτη και το στόμα τους, ώστε να θερμαίνεται ο αέρας πριν τον εισπνεύσουν.
- Πρέπει επίσης να αναπνέουν από τη μύτη και όχι από το στόμα, ώστε να προλαβαίνει να θερμανθεί κι άλλο ο αέρας πριν φθάσει στους πνεύμονές τους.
- Οι ασθενείς πρέπει επίσης να τηρούν καθημερινά, ακόμα κι όταν αισθάνονται καλά, τη φαρμακευτική αγωγή που έχει συστήσει ο πνευμονολόγος τους, διότι όταν το άσθμα και η ΧΑΠ ρυθμίζονται καλά, μειώνεται ο κίνδυνος παροξύνσεως. -
- Αν τέλος, αναπτύξουν ύποπτα συμπτώματα, πρέπει να ακολουθήσουν τις οδηγίες που τους έχει δώσει ο γιατρός τους, για την αντιμετώπιση των παροξύνσεων.
